Яшьләр барда авыл яши

– Авыл хуҗалыгы эшчәннәре безне яшәү өчен кирәкле бар нәрсә белән тәэмин итә, – диде форумдагы чыгышында Радий Хәбиров. – Әммә тармакта белгечләргә кытлык бар. Бу мәсьәләне хәл итү өчен авылда эшләргә тансык яшләргә дәүләт ярдәме чараларын киңәйттек. Шуны аңларга кирәк: авыл хуҗалыгы тармагы һәр вакыт чыгымлы булачак. Аңа булышу мөһим. Ярдәм чаралары күп, шул исәптән – федераль грантлар һәм субсидияләр. Республикада бүген аларның күләме биш миллиард сум исәпләнә, шулай ук ташламалы банк продуктлары бар. Яңа эш башлаган фермерлар өчен – «Агростартап», гаилә бизнесын үстерергә теләгәннәргә «Гаилә фермалары» гранты каралган. Гомумән, бездә аграр тармакка дәүләт ярдәме чаралары системасы яхшы корулы. Авылларны төрле яклап хәстәрләргә тырышабыз.

“Киләчәк командасы” форумында катнашкан яшьләрнең идеяләре заманча, креатив. Мәсәлән, безнең районнан Теләкәй авылы егете Фаил Әлтапов атлар үрчетү буенча үз эшен ачып җибәрде. Яшь эшкуар шушы максатта «Агростартап» грантын отты. «Агростартап» программасы – авыл хуҗалыгында үсәргә теләүче эшкуарларга зур ярдәм. Акчалар уртак финанслау шартларында бирелә: 90 проценты – бюджет акчасы, 10 проценты – үз акчасы.

Фаил Теләкәй авылында Фәнүсә һәм Фәнил Әлтаповлар гаиләсендә икенче бала булып дөньяга килә. Әтисе “Илеш МТС” җәмгыятендә Теләкәй фермасында маллар да карый, мөдир дә була, ягулык-майлау материаллары склады мөдире, мәктәп автобусы водителе булып та хезмәт сала. Әнисе башта - Теләкәй төп мәктәбендә, хәзер Түбән Яркәйдәге лицейда укытучы булып эшли. Фаил бәләкәйдән йорт эшләрендә булышып, хезмәттә чыныгып үсә. Ул аз гына вакытын да әрәмгә үткәрми, спорт белән шөгыльләнә: чаңгыда йөри, тимераякта шуа.

Әйткәндәй, Әлтаповлар гаиләсе байтак еллар ат тота. Хуҗалыкны алып барырга уңайлырак булсын өчен генә түгел, яратып тәрбиялиләр. Сабантуйлары чорын дулкынланып көтеп алалар. Ә ат өйрәтү, бәйгегә әзерләү җиңел түгел: түземлелек тә, физик көч тә кирәк. Әлбәттә, моның тәҗрибәләр аша килгән олы сере дә бар, ул – атларны ихлас ярату. Фәнил абый әлеге изге орлыкны улының күңеленә бәләкәйдән үк сала. 2010 елда 3 сыйныфны гына тәмамлаган Фаил үзенең «Гром» кушаматлы чаптары белән ярышта катнашып, район сабантуенда өченче килә. Шулай балачактан ук ул тирә-якта танылырга өлгерә дә инде.

Бу вакытта аларның хуҗалыгында 4 баш ат асралып, шуларның 3се “Аттарика”, “Гром”, “Бипол” – чабышкы. Ел саен атларның токымнарын яңартып торалар.

Түбән Яркәй лицеенда 11 сыйныфны тәмамлагач, Ф.Әлтапов Башкорт дәүләт аграр университетына укырга керә. Узган елда укуын төгәлләп, зоотехник белгечлеге буенча кызыл диплом ала.

2021 елда буш торган Теләкәй башлангыч мәктәбен ала һәм әтисенең шөгылен дәвам итеп, атчылык буенча үз эшен ачып җибәрә. Яшь эшкуар муниципаль район хакимиятенә ат үрчетү проектын гамәлгә ашыруда ярдәм сорап мөрәҗәгать итә һәм «Эшкуарлык сәгате»ндә катнаша. 2024 елда фермер Башкортстан Республикасы Авыл хуҗалыгы министрлыгыннан «Агростартап» программасы буенча грант ала. 4,5 миллион сум күләмендә дәүләт ярдәме акчасына ул 14 баш урыс авыр йөк аты, шулай ук кирәкле авыл хуҗалыгы техникасы һәм инвентарь сатып ала.

Бүгенге көндә Алтаповның Теләкәй авылындагы элеккеге мәктәбе базасында урнашкан хуҗалыгында 36 баш ат, 8 үгез, кирәкле җиһазлар белән 2 трактор һәм йөк автомобильләре бар. Моннан тыш, Фаил ярышлар өчен инглиз чиста канлы атларын үрчетү һәм өйрәтү белән шөгыльләнә. 70 гектар мәйдандагы җирендә солы, бодай, арпа, печән үстерә тырыш егет.

«Эшкуарлыкка тотынудан куркырга ярамый, көчле, кыю, тәвәккәл булырга кирәк. Авырлыклар булыр, кеше көнчеллеге дә тынгы бирмәс, чөнки хәзерге заман үзе шуны таләп итә. Ниятемне хуплап, тормышка ашырырга ярдәм иткән өчен Хөкүмәткә, муниципаль район хакимияте башлыгы Илдар Мостафинга, һәм, әлбәттә, әти-әниемә зур рәхмәтлемен», - ди яшь эшкуар.

Күренүенчә, Ф.Әлтаповның эшчәнлегенең төп максаты – туган җиребездә яшәп, күңелгә якын кәсеп белән шөгыльләнү, изге төбәгебезне җанландыру, тормыш шартларын яхшырту. Әлбәттә, бу җиңел түгел. Өзлексез хезмәт, тырышлык таләп ителә. Әгәр дә аларга, яшьләргә, дәүләт ярдәме булмаса, алга бару турында уйлый да, планнар да кора алмаслар иде. “Агростартап” программасы тәүге адымны ясарга этәргеч бирә, арытаба үсешкә мөмкинлек ача.

Үз эше белән шөгыльләнгән, хуҗалыгын киңәйтергә тансык яшь эшкуарлар дәртләндерү чаралары турында белергә тиеш, бу җәһәттән урындагы хакимиятнең бизнес-шерифына зур бурыч йөкләтелгән.

«Муниципаль район хакимиятенә ярдәм сорап килгән һәркемгә юнәлеш бирәбез. Әйтергә кирәк, үз эшен башларга теләүче яшьләр күп килә. Алар өчен бүген юллар ачык: финанс яктан да, административ яктан да ярдәм бар. Эшләрен ачсыннар, эшләсеннәр генә. Районда, авыл җирендә үз эшен башларга теләүчеләргә мөмкинлекләр күп», - ди бизнес-шериф Тимур ЗАРИПОВ.

Фаил Әлтапов җәмәгать эшләрендә дә актив катнаша. Украинадагы махсус хәрби операциядә катнашучы егетләребезгә җибәрәсе кирәк-яракларны үзенең “Газель” машинасы белән Уфага илтә. Шулай ук СВОда катнашучыларның гаиләләренә дә ярдәм кулы сузарга һәрвакыт әзер. Бу изге гамәлләре өчен, агымдагы елда Фаил Әлтапов “Щедрость сердца” Почетлы билгесе белән бүләкләнде. Киң күңелле егеткә аны Республика Башлыгы Радий Хәбиров үзе тапшырды.

Ф.Әлтапов хуҗалыгы бүгенге көндә язгы басу эшләренә әзер: техника ремонтланган, чәчү орлыклары, ягулык-майлау материаллары җитәрлек тупланган. Узган елда язгы-көзге чараларда эшкә җәлеп ителгән кешеләргә ашлыклата, акчалата хезмәт хаклары түләнгән, Хөкүмәткә дә бурычлары юк.

Иң мөһиме шул: яшь эшкуар ирешелгәннәр белән генә чикләнми, хуҗалык куәтен арытаба үстерү хәстәрен күрә. Бу җәһәттән маллар санын арттыру, терлекчелек продукциясе җитештерү күләмен яңа баскычка һәм яңа сыйфат дәрәҗәсенә күтәрү теләге белән яши һәм эшли. Әйе, заман авырлыкларына буйсынмыйча яшәгән уңган егеткә сокланмау мөмкин түгел.

Яшәү рәвешенә караганда, эшкуарның вакыты – чикле. Әмма аны дөрес итеп бүлә белә. Шуңа да үзенә уңышлар һәрвакыт елмаеп тора. Кыскасы, Фаил Фәнил улының башкарган хезмәтләре – авырлыкларга һәм киртәләргә, эш юклыкка сылтанучы күпләргә үрнәк булырлык мисал.

Лира ШАМИЛЕВА.